Objectief kijken
Hoe leer je kinderen omgaan met gevaren? Begin bij jezelf, want vaak zijn onze angsten en behoefte onze kinderen te beschermen groter dan het werkelijke risico. Stel jezelf zo objectief mogelijk vragen over het voorwerp of de situatie:
- Levert het écht gevaar op, of blijft het eigenlijk beperkt tot 'slechts' risico's?
- Wat zijn de gevolgen als het fout gaat? En wat levert het het kind op als het goed gaat?
- Is het kind beschermen tegen mogelijke gevolgen het waard om de kans op succes te ontnemen?
- Waar zal het kind over vijf of tien jaar meer aan hebben; dat het beschermd werd of dat het mocht ervaren (zowel positief als negatief)?
Voorbeeld
Hoe verhoudt zich dit tot het verhaal bij de foto boven dit artikel? Op onze 'plattelands-bso' hebben we een grote speeltafel met daarop een boerderij gemaakt, alleen ontbrak er volgens de kinderen een voerkuil. Op onze vraag hoe we die zouden kunnen maken gaf een jongen aan "met hout en lijm natuurlijk". Samen gingen we kijken welke materialen op de knutselzolder voorradig waren en wat hij dacht nodig te hebben, dat waren houtblokken en een lijmpistool. Natuurlijk had de pedagogisch medewerker ervoor kunnen kiezen om het lijmpistool te vervangen door houtlijm, maar deze jongen had een plan, wist zelf al te benoemen dat deze lijm heet werd en de medewerker besloot hem te volgen en begeleiden in plaats van hem te beschermen. De jongen ging vervolgens geconcentreerd aan het werk en vijf minuten later stond er een prachtige voerkuil die de jongen zelf had gemaakt. De jongste kinderen die kwamen kijken waarschuwde hij dat ze niet aan de lijm moesten komen, omdat je dan je vinger kon branden, de jongen was zich duidelijk bewust van waar hij mee bezig was.
Resultaat
Wat het opleverde; we hebben nu een prachtige zelfgemaakte voerkuil bij onze boerderij. Maar waar het vooral om gaat; hij had zijn vinger kúnnen branden, dan hadden we misschien even moeten koelen onder water en had hij mogelijk de rest van de middag een zere vinger. Maar veel belangrijker; de jongen voelde zich zelfs dan erkent in zijn behoefte om verantwoordelijkheid!
Maar het ging goed en nu ervaarde hij het vertrouwen, wist zijn idee tot uitvoering te brengen en kan achteraf trots terugkijken op zijn succeservaring. Hij leert zelf in te schatten wat gevaren zijn en hoe daar mee om te gaan, in plaats van dat hij steeds hoort dat hij iets (nog) niet kan of mag.